Coronair lijden (kransslagader)

Wat is het?

Coronair lijden is een vernauwing of blokkade van de kransslagaders, veroorzaakt door een afzetting van vet in de vaatwand. De kransslagaders zijn verantwoordelijk voor de aanvoer van zuurstof naar het hart. Door het coronair lijden ontstaat er zuurstofnood in het hart.

Afhankelijk van de symptomen en het geleden zuurstoftekort onderscheiden we twee groepen coronair lijden.

1. Angina pectoris (angor)

Dit is kortdurende pijn in de hartstreek, als gevolg van een tijdelijk zuurstoftekort in de hartspier. Meestal komt dit voor wanneer het hart belast wordt.

Er zijn twee vormen van angina pectoris:

• Stabiele angina pectoris: uitgelokt door belasting van het hart en verdwijnt na enkele minuten.
• Onstabiele angina pectoris: ontstaat zonder echte oorzaak en duurt vaak langer. Onstabiele angor is vaak een voorbode van een hartinfarct.

2. Hartinfarct

Een acuut (plots optredend) hartinfarct wordt veroorzaakt door een blokkade van de kransslagaders. Het zuurstoftekort duurt langere tijd. Deze blokkade resulteert in een zuurstofnood en het afsterven van hartspierweefsel.

De blokkade van de kransslagaders is de som van twee gebeurtenissen:

• een langdurig proces van slagaderverkalking of atherosclerose
• de vorming van een bloedklonter die, ter hoogte van de vernauwing, voor een blokkade zorgt.

Symptomen

1. Angina pectoris (angor)

Dit voelt aan als een beklemmende, drukkende of benauwende pijn midden in de borst die soms uitstraalt naar:

• keel
• onderkaak
• armen (meestal links, maar soms ook rechts)
• schouderbladen
• rug
• maagstreek

2. Hartinfarct

Er kan sprake zijn van een hartinfarct als bovenstaande symptomen gepaard gaan met een van volgende klachten:

• voorgaande klachten komen voor in rust en duren langer dan 5 minuten
• zweten en misselijkheid
• als er geen beterschap optreedt bij het toedienen van vaatverwijders (nitraten)

Kortdurende stekende pijn op de borst, niet uitgelokt door inspanning, wijst vrijwel nooit op hartklachten. De pijn kan afkomstig zijn van spieren, ribben of zenuwen. Soms zijn het ook klachten van hyperventilatie. Bespreek deze klachten wel met je huisarts.

Wat is de oorzaak?

Zowel angina pectoris als een hartinfarct zijn een gevolg van atherosclerose: vetafzetting in de vaatwand. Het verschil tussen een angina pectoris en een hartinfarct bestaat uit de duur van het zuurstoftekort. Bij een angina pectoris is dit zuurstoftekort tijdelijk en van voorbijgaande aard, zonder blijvende letsels in het hart. Bij een (niet behandeld) hartinfarct duurt het zuurstoftekort zo lang dat er een deel van het hartspierweefsel afsterft.

De kans op vernauwingen in de kransslagaders - en dus ook coronair lijden - stijgt met:

• Leeftijd (mannen vanaf 35 jaar, vrouwen vanaf de menopauze)
• Roken
• Verhoogde cholesterol
• Suikerziekte (diabetes)
• Verhoogde bloeddruk
• Familiale voorgeschiedenis
• Overgewicht
• Weinig bewegen
• Langdurige stress

Een zeldzame keer wordt angina pectoris ook uitgelokt door een spasme of kramp van de kransslagader. Dan is de vernauwing van voorbijgaande aard, en meestal behandelbaar met medicatie.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

• Op basis van de typische klachten
• Elektrocardiogram
• Inspanningstest (fietstest)
• Bloedonderzoek
• Echocardiografie
• Isotopen onderzoek van het hart (MIBI scan)
• Coronaire CT-angiografie
• Diagnostische hartkatheterisatie

Behandeling

In de acute fase van een hartinfarct moet de afgesloten kransslagader zo snel mogelijk terug open gemaakt worden. Na de diagnostische hartkatheterisatie kan men de kransslagaders openen of dilateren. Hoe sneller de hartkatheterisatie gebeurt na het begin van de klachten, hoe minder hartspier er afsterft en hoe beter het uiteindelijke resultaat.

Enkel als een hartkatheterisatie niet kan worden uitgevoerd binnen de 90 minuten na het stellen van de diagnose, wordt soms nog gebruik gemaakt van een andere behandelingsmethode door toedienen van speciale bloedverdunnende medicatie (fibrinolyse).

Afhankelijk van de ernst van de klachten of de uitgebreidheid van de zuurstofnood kan een overbruggingsoperatie (coronaire bypassoperatie) noodzakelijk zijn.

Nazorg

Na een hartinfarct wordt een hartrevalidatieprogramma aangeboden.

Vaak wordt er medicatie opgestart, met onder andere:

• Bloedverdunners (aspirinepreparaten)
• Cholesterolverlagende middelen (statines)
• Bètablokkers
• Nitraten (vaatverwijders)
• Calciumantagonisten
• ACE-inhibitoren (of sartanen)

De arts zal willen onderzoeken of ook andere slagaders in je lichaam aangetast zijn. Dat kan met behulp van een duplex van de halsvaten en een echografie van de buik. Zo kunnen we slagaderverkalking op andere plaatsen opsporen en behandelen indien nodig.

Laatste publicatiedatum: 06/12/2023
Verantwoordelijk auteur: Dr. Provenier Frank