Verwijderen van cholesteatomen

Cholesteatomen groeien erg traag en in de meeste gevallen is het nodig om ze door middel van een ingreep te verwijderen. Deze ingreep is in de overgrote meerderheid preventief, om te vermijden dat er na 10 of 20 jaar complicaties zouden optreden. Sommige traag evoluerende cholesteatomen worden ook gewoon opgevolgd door middel van regelmatig reinigen (bv. enkele malen per jaar) op de consultatie.

Een ingreep kan een uur duren maar neemt meestal verschillende uren in beslag. Een ingreep voor cholesteatoom gebeurt meestal in dagopname of met een overnachting in het ziekenhuis.

Er wordt een incisie gemaakt achter de oorschelp, en de zak met schilfertjes wordt uit het mastoïd en het middenoor verwijderd.

Soms is de zak met schilfertjes heel stevig. Dikwijls is deze zak heel broos en scheurt makkelijk bij het aanraken. In deze gevallen zijn we niet 100 % zeker dat alle celletjes van het cholesteatoom bij het einde van de ingreep verwijderd zijn. Soms blijven er enkele celletjes achter, die dan opnieuw beginnen te groeien. Om zo’n 'residueel cholesteatoom' op te sporen doen we ofwel een kijkingreep (na anderhalf jaar, bij kinderen na een jaar), ofwel laten we om de drie jaar een NMR nemen. Beide mogelijkheden hebben voor- en nadelen. In sommige ziekenhuizen wordt bij iedereen een second look (kijkingreep) gedaan, in andere bij iedereen NMR. Bij ons wordt die keuze specifiek aangepast per patiënt.

Een ander probleem dat kan optreden is 'recidief cholesteatoom'. Alles is goed na de operatie, maar na een jaar treedt er opnieuw een ondiepe inzakking op. Deze inzakking wordt dan na enkele jaren dieper en dieper tot er opnieuw een cholesteatoom is. We gebruiken technieken om dit tegen te gaan, zoals het verstevigen van het trommelvlies met kraakbeen en het opvullen van het mastoïd. Maar zelfs dan hebben sommige trommelvliezen (gelukkig niet veel) nog steeds de neiging om naar binnen te gaan zakken.

Naast deze twee problemen zijn er de zeldzame risico’s van de ingreep zoals:

• Gehoorverlies
• Evenwichtstoornissen
• Verlamming van de aangezichtszenuw (facialisparalyse): we gebruiken steeds een zenuwmonitoring tijdens de ingreep die ons waarschuwt wanneer we in de buurt van de zenuw komen
• Tinnitus
• Afhankelijk van de grootte en locatie van het cholesteatoom: risico's zoals een hersenvliesontstreking of lekkage van hersenvocht. Dit is uiterst zeldzaam.

Het niet uitvoeren van de ingreep houdt op lange termijn exact dezelfde risico’s in.

Elk cholesteatoom is anders, dus wie dit leest moet echt niet denken dat dit bij elk cholesteatoom zo is. Zeker voor cholesteatoom is het belangrijk om alles heel specifiek op de consultatie te bespreken.

• Patiënten hebben een verband gedurende vier dagen en komen meestal drie à vier keer op controle.
• Na vier à zes weken ben je meestal genezen.
• Je mag drie weken niet sporten, geen zware arbeid leveren of het vliegtuig nemen. Je mag een maand tot zes weken niet zwemmen.
• Nadien volgt langdurige follow-up, vb. jaarlijks.

Laatste publicatiedatum: 15/01/2024
Verantwoordelijk auteur: Dr. Vermeiren Judith