Dialysekatheter

Een dialysekatheter is een kunststof buisje dat in een groot bloedvat wordt geplaatst.

• De katheter kan als tijdelijke toegangsweg tot de bloedbaan geplaatst worden. Dat gebeurt bv. in afwachting dat een arterio-veneuze fistel bruikbaar is.
• De katheter kan ook als blijvende toegangsweg dienen, indien geen AV-fistel kan geplaatst worden. De permanente dialysekatheter heeft een onderhuidse cuff. Dat is een verdikking met dacron (vilt) om het vastgroeien te bevorderen en een opstijgende ontsteking te voorkomen. De eerste weken na het plaatsen is de permanente katheter aan de huid vastgehecht met hechtingsdraad. Op die manier kan de katheter niet bewegen, en krijgt de cuff de kans om vast te groeien.

De arts bepaalt welke soort dialysekatheter voor jou het meest geschikt is en de beste resultaten zal geven.

• Tijdelijke dialysekatheter: wordt onder lokale verdoving geplaatst door de nierspecialist.
  • Dit gebeurt meestal ter hoogte van de veneuze halsbloedvaten of vene onder het sleutelbeen. Het gaat dan om een een jugularis- of een subclaviakatheter.
  • Ook de bloedvaten in de liesplooi kunnen hiervoor gebruikt worden. Dan spreekt men over een femoraliskatheter.
  • Het plaatsen van een tijdelijke dialysekatheter gebeurt meestal op de dialyseafdeling zelf.

• Permanente dialysekatheter: wordt onder lokale verdoving of onder lichte algemene verdoving geplaatst door de nefroloog of de vaatchirurg.
  • Dit gebeurt meestal op de dialyseafdeling zelf, op de afdeling radiologie of op het operatiekwartier.

Wanneer je voor je behandeling op de dialyseafdeling bent, zullen de dialyseverpleegkundigen en de artsen bijzondere aandacht schenken aan de dialysekatheter om infecties te voorkomen. Het verband wordt zo aangelegd dat de katheter niet achteruit kan komen én beschermd is tegen invloeden van buitenaf. Het katheterverband bestaat uit een gedeelte dat de insteekplaats van de katheter afdekt en een gedeelte waarbij het katheteruiteinde ingepakt is.

Het verband wordt steriel aangebracht en mag enkel door de dialyseverpleegkundigen verzorgd worden. Dit wordt wekelijks gedaan of frequenter volgens noodzaak.

Wanneer er niet wordt gedialyseerd, moeten de klemmen op de dialysekatheter steeds gesloten blijven en de afsluitdopjes steeds ter plaatse. Alleen het personeel van de dialyseafdeling mag je katheter gebruiken om bloedafnames te verrichten of om medicatie of vocht toe te dienen.

Controle van het verband

Het verband rond het katheteruiteinde wordt elke dialyse losgemaakt zodat de katheter kan aangesloten worden aan de bloedlijnen van het dialysetoestel. Het verband op de insteekplaats van de katheter wordt gewoonlijk één keer per week vervangen door de dialyseverpleegkundigen tenzij het irritatie veroorzaakt, losgekomen of bevuild is.

Controleer zelf ook dagelijks je verband uitwendig op vuil, etter of bloed. Een bevuild verband kan wijzen op een beginnende infectie. Geef dit zeker door aan de dialyseverpleegkundigen of de nefroloog.

Het is belangrijk dat je persoonlijk, ook buiten de dialyseafdeling dus, bijzondere zorg draagt voor je dialysekatheter. Daardoor zorg je rechtstreeks voor je gezondheid.

Let op de volgende zaken:

• Let erop dat je gemakkelijke kledij draagt op de dag van je dialysebehandeling. De kledij moet voorzien zijn van een wijde halsuitsnijding of knoopjes. Zo kunnen de verpleegkundigen je katheter beter hanteren en kan het verband gemakkelijker vervangen worden.
• Zorg ervoor dat het katheterverband goed kleeft en steeds droog en proper blijft. Als je wil douchen is het noodzakelijk dat de katheter afgedekt wordt met een plastiekverband. Als je katheterverband nat geworden is, moet het zo snel mogelijk vervangen worden. Kom daarvoor naar de dialyseafdeling. Na een douchebeurt moet steeds tijdens de daarop volgende dialysebehandeling je dialysekatheter verzorgd worden.
• Let erop dat er niet aan de dialysekatheter getrokken wordt tijdens je dagelijkse bezigheden of tijdens het aan- en uitkleden. Als je voelt dat je kledij ergens hapert: trek er dan niet aan, je zou de katheter kunnen lostrekken.
• Als je merkt dat de katheter niet meer bedekt is door een katheterverband of tekenen van infectie vertoont, neem dan contact op met het dialysecentrum. Mogelijke aanwijzingen van infectie zijn koorts, rillingen, roodheid, warm aanvoelen, pijngevoeligheid en aanwezigheid van vocht of etter ter hoogte van de katheter.

Meer info over de dialysekatheter en mogelijke complicaties vind je in onderstaande brochure.

Laatste publicatiedatum: 30/11/2023
Verantwoordelijk auteur: Dr. De Vleeschouwer Mieke