Spataders

Wat is het?

Spataders worden veroorzaakt door slecht functionerende kleppen in de aders van de benen. Doorgaans stroomt het bloed in de aders van de voeten terug naar het hart. Goede kleppen verhinderen daarbij dat het bloed de verkeerde kant kan opgaan en terugvloeit richting de voet. Als kleppen niet goed werken, stroomt het bloed wel terug naar de voet. Bijgevolg zetten de aderen uit door de overdruk van het bloed. Zo ontstaan spataders.

Er bestaan verschillende vormen van spataders:

Beperkte spataders

De spataders laten zich zien als blauwe of paarse lijntjes zonder verdikking. Ze worden ook wel spinnenwebben of teleangiëctastieën genoemd. Deze spataders zijn esthetisch van aard en cosmetisch goed te behandelen.

Echte spataders

Deze spataders zijn koordvormig. Ze liggen bovenop het been liggen en vormen (vaak zeer kronkelige) knobbels. De spataders nemen meestal toe met de tijd.

Uitgebreide spataders

Vergevorderde spataders gaan gepaard met zwellingen, dikke benen of voeten en huidafwijkingen.

Open wonden

Zeer ver gevorderde spataders kunnen open wonden veroorzaken ter hoogte van de enkels of onderbenen.

Wat zijn de symptomen?

De voornaamste symptomen van spataders zijn:

• duidelijk zichtbare aders (wordt cosmetisch als storend ervaren)
• oedeem/zwelling
• vermoeide, zware benen (eventueel gepaard met krampen)
• tintelingen, jeuk, gloeien.

Risicofactoren

• Erfelijkheid: spataders zitten vaak ‘in de familie’.
• Leeftijd: spataders ontstaan meestal pas op middelbare leeftijd.
• Geslacht: spataders komen vaker voor bij vrouwen (o.a. door zwangerschap, hormonen, de pil).
• Overgewicht: spataders komen vaak voor bij mensen met overgewicht.
• Staand of zittend beroep: spataders komen vaker voor bij mensen met een zittend beroep.

Complicaties

Spataders zijn niet gevaarlijk, maar kunnen aanleiding geven tot complicaties. Zo kunnen enkele veranderingen in de huid optreden:

• bruine verkleuring van de huid (okerdermatitis);
• verharding van de huid (lipo- en dermatosclerosis);
• littekenhuid (atrofie blanche);
• open beenwonde (ulcus).

Bloedingen ter hoogte van een spatader als die gekwetst raakt, zijn niet uitzonderlijk. Daarnaast is een flebitis mogelijk: een trombose in een oppervlakkige ader die zorgt voor een rode, pijnlijke zone.

Diagnose

Bij (vermoeden van) spataders voeren we een of meerdere onderzoeken uit. Het meest uitgevoerde onderzoek is een echo/duplexonderzoek. Daarbij kunnen we de aders goed in beeld brengen en een behandelingsstrategie uitstippelen. Dit onderzoek is snel en pijnloos.

Behandeling

Er zij meerdere behandelingen en combinaties van behandelingen voor spataders of veneuze insufficiëntie. Afhankelijk van je persoonlijke situatie en eigen wensen kies je samen met je arts voor de optimale behandelingsstrategie.

Steunkousen

Steunkousen voorkomen problemen, maar genezen de spataders niet. Steunkousen bieden volgende voordelen:

• ze duwen het bloed in de benen van beneden naar boven;
• ze voorkomen dat vocht (oedeem) zich kan opstapelen.

Medicatie

Er bestaat geen medicatie die spataders doen verdwijnen, maar de medicatie biedt wel volgende voordelen:

• betere bloedcirculatie
• minder symptomen
• betere klepfunctie.

Radiofrequentie ablatie

Door deze techniek wordt hitte opgewekt aan de hand van radiogolven (geluid) met als doel de hele kleine en vaak rode spataders te verwijderen.

Sclero- en foamtherapie

Tijdens deze therapie wordt een etsende vloeistof (foam) ingespoten in de ader. Deze vloeistof irriteert en beschadigt de bloedvatwand met als doel de spatader te laten verdwijnen. Dit wordt vooral bij kleine aders (teleangiëctastieën) gebruikt, maar kan ook nuttig zijn bij grotere takken (convoluten).

Endoveneuze spataderbehandeling

Hierbij worden spataders van binnenuit behandeld met een laser of radiofrequente ablatie (ELVeS). Deze techniek wordt gebruikt voor de grotere stamaders die naar de knie- of liesplooi lopen.

Ingreep

Spataders kunnen ook operatief verwijderd worden via stripping of geëtageerde excisies. Ook deze techniek wordt gebruikt voor de grotere stamaders die naar de knie- of liesplooi lopen.

Dermatologie

Huidziekten

Thoracovasculaire chirurgie

Heelkunde van slagaders, aders, bloedvaten, borstkas, longen, spataders

Flebologie/spataders

Laatste publicatiedatum: 17/05/2023
Verantwoordelijk auteur: Dr. Van Autryve Els