Schildklierstoornis

Wat is het?

De schildklier is een vlindervormig orgaan dat vooraan in de halsstreek ligt. De schildklier produceert schildklierhormonen die de stofwisseling en de groei stimuleren.

Welke problemen kunnen zich voordoen?

Schildkliernodule (schildklieradenoom, schildklierknobbel, schildkliercyste)

Een schildklier kan een nodule of een cyste vertonen die plots ontstaan is of toevallig gevonden werd (en dus vermoedelijk al langer aanwezig is). Soms is een punctie van deze nodule of cyste noodzakelijk. Dat wordt geëvalueerd tijdens de consultatie.

Kropgezwel - struma - goiter - multinodulaire schildklier

Bij een kropgezwel wordt de schildklier groter en bevat ze verschillende noduli (knobbels) die meestal goedaardig zijn. Soms is een punctie van een van deze noduli noodzakelijk. Dat wordt geëvalueerd tijdens de consultatie.

Hypothyroïdie

Hypothyroïdie wijst op een schildklier die te traag werkt. De meest voorkomende klachten hierbij zijn futloosheid, bijkomen in gewicht, het koud hebben en moeilijke stoelgang. Mogelijke oorzaken zijn:

• Ziekte van Hashimoto: dat is een veelvoorkomende auto-immuun ziekte van de schildklier die ervoor zorgt dat de schildklier te traag werkt.
• Recuperatiefase van een doorgemaakte subacute thyroïditis van de Quervain of doorgemaakte post partum thyroïditis. Hierbij vertoont de schildklier een fase van hypothyroïdie na het doormaken van een fase van ongecontroleerde loslating van schildklierhormoon.
• Centrale hypothyreose: het signaal vanuit de hypofyse (klein orgaan in de hersenen) naar de schildklier wordt niet meer correct doorgegeven zodat de schildklier te traag werkt.

Hyperthyroïdie

Hyperthyroïdie wijst op een schildklier die te snel werkt. De meest voorkomende klachten zijn hartkloppingen, zweten, beven, gejaagdheid, diarree, vermagering en menstruatieveranderingen.

• Ziekte van Graves: veelvoorkomende auto-immuunziekte van de schildklier die meestal behandeld wordt met medicijnen. Bij sommige personen moet een operatie of een behandeling met radioactief jodium worden overwogen.
• Thyroïditis (de Quervain thyroïditis): ontsteking van de schildklier die meestal gepaard gaat met hevige pijn en opzetting van de schildklier. Hierbij wordt het schildklierhormoon ongecontroleerd losgelaten zodat er klachten ontstaan van hyperthyreose.
• Postpartum thyroïditis (thyroïditis na de bevalling) of silentieuze thyroïditis: ontsteking van de schildklier die ontstaat binnen een jaar na de bevalling. Daarbij wordt het schildklierhormoon ongecontroleerd losgelaten zodat er klachten kunnen ontstaan van hyperthyroïdie die soms verward worden met klachten van een post partum depressie of de babyblues.
• Toxisch adenoom (toxische nodule): ontregeling van de schildklierfunctie door de aanwezigheid van een overactieve zone in de schildklier (warme nodule). Dat zorgt voor klachten van een te snelle schildklierwerking.
• Autonoom of toxisch struma (autonoom werkende schildklier): treedt op als meerdere warme noduli (knobbels) autonoom werken en niet meer ‘luisteren’ naar de hersenen (die normaal de schildklier aansturen). Dat zorgt voor klachten van een te snelle schildklierwerking.

Schildklierafwijkingen tijdens de zwangerschap of bij zwangerschapswens

Tijdens de zwangerschap raakt de schildklierfunctie vaak ontregeld. Dit kan evolueren naar zowel een te snelle als een te trage schildklierwerking. De afwijkingen kunnen soms gevolgen hebben voor de foetus zodat een goede diagnose en opvolging van deze afwijkingen belangrijk zijn.

Ook tijdens de preconceptionele periode (net voor de zwangerschap) is een goede schildklierfunctie belangrijk. Via een bloedafname bij de huisarts kunnen afwijkingen opgespoord en eventueel verder advies ingewonnen worden.

Schildklierkanker

Er is sprake van schildklierkanker als er in de schildklier een kwaadaardig gezwel ontstaat.

Er zijn vier belangrijke vormen van schildklierkanker: papillair, folliculair, medullair en anaplastisch. Papillaire schildklierkanker komt het meest voor (ongeveer 81 % van de schildklierkankerdiagnoses). Het belangrijkste symptoom bij schildklierkanker is een zwelling of knobbeltje in de hals, zelf ontdekt of toevallig vastgesteld.

Bij vaststelling van een verdacht knobbeltje op een echografie wordt zo nodig een aanvullende punctie van het knobbeltje voorzien om verdere diagnostiek mogelijk te maken en het verdere beleid uit te stippelen.

Eenmaal er kwaadaardigheid wordt vermoed, wordt een operatie gepland en eventueel een bijkomende behandeling met radioactief jodium.

De oorzaak van het schildklierprobleem wordt onderzocht tijdens de consultatie aan de hand van het onderzoek en een bloedafname. Zo nodig (en zo mogelijk) wordt tijdens de consultatie ook een echografie van de schildklier uitgevoerd en wordt een bepaald deel van de schildklier aangeprikt.

Laatste publicatiedatum: 05/12/2023
Verantwoordelijk auteur: Dr. Boer Mirra