Behandeling met Lutetium-177 PSMA

Prostaatkankercellen hebben een specifieke structuur op de oppervlakte van de cel. Deze structuur is gekend als ‘prostaat specifiek membraan antigen’ (PSMA). PSMA komt voor in verschillende weefsels, maar de concentratie van PSMA is bijzonder hoog bij cellen van prostaatkanker.

Deze hoge concentratie van PSMA maakt het mogelijk om prostaatkanker te behandelen met een radioactieve stof, die op deze structuur gaat binden. Deze radioactieve stof (Lutetium-177, een radioactieve stof afgekort als ¹⁷⁷Lu, gekoppeld aan PSMA) kan de prostaatkankercellen lokaal gaan bestralen. Hiertoe moet de radioactieve stof om de zes weken in een bloedvat in de arm ingespoten worden.

Deze behandeling wordt voorgeschreven bij patiënten met uitgezaaide prostaatkanker, die niet beantwoordt aan klassieke hormoonremmers en bij wie de ziekte zich in een evolutieve fase bevindt. Lu177-PSMA inspuitingen zullen bij ongeveer twee op drie patiënten een stabilisatie of een vermindering van de ziekteactiviteit tot stand brengen. Daarnaast zal in de meerderheid van de patiënten de karakteristieke symptomen, zoals botpijn, aangepakt worden waardoor de algemene levenskwaliteit verbetert.

De mogelijke risico’s en bijwerkingen worden geminimaliseerd door een zorgvuldige voorbereiding.

De behandeling kan niet worden gegeven bij:

• Nier-of leverfalen
• Te lage bloedcellen

Mogelijke bijwerkingen:

• Het aantal rode- en witte bloedcellen kan afnemen, wat kan leiden tot bloedarmoede. Om dit te controleren moet na elke toediening om de drie weken je bloedbeeld gecontroleerd worden.
• Je nierfunctie kan afnemen. Daarom controleren we dit via een bloedafname vooraf en om de drie weken. Indien je nierfalen ontwikkelt, kan het nodig zijn de behandeling vroegtijdig te stoppen of lagere dosis voor te schrijven.
• De radioactieve stof wordt ook opgenomen in de speeksel- en traanklieren waardoor deze licht kunnen beschadigd worden. Dit kan zorgen voor een droge mond en droge ogen.
• Kort na de toediening kan je misselijk zijn.
• Bestraling kan vermoeidheid veroorzaken.

Breng je arts op de hoogte indien je één van deze bijwerkingen hebt, of indien je koorts of blauwe plekken ontwikkelt in de weken na de behandeling.

Je moet gedurende 2 weken na elke toediening van ¹⁷⁷Lu-PSMA extra aandacht besteden aan:

• Drink een ruime hoeveelheid vloeistof (water, fruitsap, …) voor en na de injectie.
• Plas zo vaak mogelijk en plas zittend. Spoel het toilet twee keer door met gesloten deksel. Was je handen zorgvuldig met water en zeep na ieder gebruik van het toilet. Als andere personen hetzelfde toilet gebruiken, moeten ook zij hun handig grondig wassen met water en zeep na elk toiletbezoek.
• Indien je luiers of incontinentiemateriaal of sondemateriaal gebruikt, bewaar deze een extra week apart in gesloten zak alvorens mee te geven met het huishoudelijk afval.
• Gebruik wegwerphandschoenen om lichaamsvloeistoffen of vuile was aan te raken. Ook deze wegwerphandschoenen bewaar je best een extra week apart alvorens mee te geven met het huishoudelijk afval.
• Het ondergoed en beddengoed (en eventueel kledij dat door bloed, braaksel, urine of stoelgang vuil geworden is) dat je gebruikt tijdens de eerste twee weken na elke toediening van ¹⁷⁷Lu-PSMA moet apart gewassen worden. Gebruik hiervoor geen waterbesparende functie en programmeer indien mogelijk een extra spoelbeurt.
• Omdat er bij je thuiskomst nog een kleine hoeveelheid straling wordt uitgezonden door je lichaam, levert dit een stralingsblootstelling op voor je gezinsleden. Gelieve erop te letten dat je zoveel als mogelijk minstens één meter afstand bewaart en dit gedurende de eerste twee weken na de toediening van ¹⁷⁷Lu-PSMA.
• Omdat kinderen gevoeliger zijn voor straling, moet je bezoek van kinderen (< 6 jaar) en zwangere vrouwen vermijden. Gedurende 21 dagen dienen alle langdurige of nauwe (<1m) contacten met hen vermeden te worden.
• Het is aangewezen dat jij en je partner in aparte bedden slapen (min. 2 meter afstand) of in aparte kamers (de bedden mogen niet tegen dezelfde muur van aanpalende kamers staan) gedurende de eerste twee weken na de toediening van ¹⁷⁷Lu-PSMA.
• Je dient gedurende de eerste twee weken na elke injectie met ¹⁷⁷Lu-PSMA een condoom te gebruiken tijdens de geslachtsgemeenschap. Je mag bovendien geen kinderen verwekken tijdens de behandeling en tot zes maanden na de laatste toediening van ¹⁷⁷Lu-PSMA. Je moet dus tijdens deze periode betrouwbare voorbehoedsmiddelen gebruiken.

• Gelieve Je zorgverleners (artsen, verpleegkundigen, kinesist, tandarts …) in te lichten over je behandeling met ¹⁷⁷Lu-PSMA. Je beschikt daartoe over een behandelkaartje dat je na elke behandeling 28 dagen bij je moet houden en dient te tonen bij verzorging of ziekenhuisopname.
• Houd je aan de behandelingskalender. Indien je verhinderd bent, is het zeer belangrijk om de dienst nucleaire geneeskunde te verwittigen (min. 10 dagen voor de geplande datum). Indien je door ziekte verhinderd bent, bel je best zo spoedig mogelijk met onze dienst zodat wij tijdig de aanmaak van het Lu177-PSMA kunnen annuleren en kosten kunnen vermijden.
• Indien je vroegtijdig komt te overlijden (binnen 28 dagen na de toediening van ¹⁷⁷Lu-PSMA), wordt de absolute voorkeur gegeven aan begraving omwille van stralingsbeschermingsredenen. Indien je toch wenst gecremeerd te worden, dienen bijzondere maatregelen getroffen te worden om de stralingsbescherming van alle betrokkenen te kunnen garanderen. Je krijgt na de behandeling telkens een behandelkaart mee: deze moet je gedurende 28 dagen in je bezit houden bij je identiteitskaart.

Laatste publicatiedatum: 28/12/2023
Verantwoordelijk auteur: Dr. Van Den Bossche Bieke