Behandeling met Lutetium-177 PSMA
Doel van de behandeling
Doel van de behandelingProstaatkankercellen hebben een specifieke structuur op de oppervlakte van de cel. Deze structuur is gekend als ‘prostaat specifiek membraan antigen’ (PSMA). PSMA komt voor in verschillende weefsels, maar de concentratie van PSMA is bijzonder hoog bij cellen van prostaatkanker.
Deze hoge concentratie van PSMA maakt het mogelijk om prostaatkanker te behandelen met een radioactieve stof, die op deze structuur gaat binden. Deze radioactieve stof (Lutetium-177, een radioactieve stof afgekort als 177Lu, gekoppeld aan PSMA) kan de prostaatkankercellen lokaal gaan bestralen. Hiertoe moet de radioactieve stof om de zes weken in een bloedvat in de arm ingespoten worden.
Voordelen van de behandeling
Voordelen van de behandelingDeze behandeling wordt voorgeschreven bij patiënten met uitgezaaide prostaatkanker, die niet beantwoordt aan klassieke hormoonremmers en bij wie de ziekte zich in een evolutieve fase bevindt. Lu177-PSMA inspuitingen zullen bij ongeveer twee op drie patiënten een stabilisatie of een vermindering van de ziekteactiviteit tot stand brengen. Daarnaast zal in de meerderheid van de patiënten de karakteristieke symptomen, zoals botpijn, aangepakt worden waardoor de algemene levenskwaliteit verbetert.
De behandeling
De behandeling- Bloedonderzoek:
We bekijken vooraf en na de behandeling de risico’s op bloedarmoede, te lage witte bloedcellen of bloedplaatjes, problemen in de werking van lever of nieren en de PSA-waarde.
- PET/CT-scan met PSMA en FDG:
De PSMA PET/CT scan brengt de metastasen in beeld en toont hoeveel PSMA wordt opgenomen in de letsels. Hierdoor kan ingeschat worden of je in aanmerking komt voor de behandeling. Afhankelijk van de resultaten dient ook een PET/CT-scan met FDG te worden uitgevoerd. Deze maakt gebruik van licht radioactief suiker en leert ons iets over de agressiviteit van de tumorcellen. Deze scan wordt op een andere dag uitgevoerd dan de PSMA PET-scan.
- MAG3-scan:
Ter evaluatie van de afloop van de urine vanuit de nieren naar de blaas. Gezien de eliminatie van Lu177-PSMA gebeurt via de nieren en urinewegen, kan bij vertraagde afloop schade optreden. Met dit onderzoek kan dit voorzien worden en kan eventueel gekozen worden voor preventief plaatsen van een stent.
Je mag vier uur voor de behandeling tot één uur erna alleen maar water drinken maar niets eten.
Er wordt een infuus aangelegd met fysiologisch water. Ongeveer 30 minuten voor de toediening van 177Lu-PSMA krijg je via dit infuus medicatie om misselijkheid te voorkomen. Nadien wordt de radioactieve stof ook via dit infuus toegediend.
Omwille van de stralingsbescherming is het nodig dat je 24 uur in het ziekenhuis blijft. Er mag geen bezoek langskomen omwille van de straling die uitgezonden wordt. De dag na de behandeling zal je nagemeten worden om te bepalen hoeveel straling uitgezonden wordt door je lichaam. Als deze waarde laag genoeg is, mag je naar huis gaan.
Drie of vier dagen na de behandeling dien je naar het ziekenhuis te komen voor een post therapiescan op de dienst nucleaire geneeskunde. Deze beeldopname is nodig om de stralingsdosis voor je nieren te meten en om te verifiëren dat alle letsels goed behandeld worden.
De volledige therapie gebeurt meestal met vier toedieningen van 177Lu-PSMA met een interval van zes – acht weken tussen elke toediening.
Risico’s en mogelijke bijwerkingen
Risico’s en mogelijke bijwerkingenDe mogelijke risico’s en bijwerkingen worden geminimaliseerd door een zorgvuldige voorbereiding.
De behandeling kan niet worden gegeven bij:
- Nier-of leverfalen
- Te lage bloedcellen
Mogelijke bijwerkingen:
- Het aantal rode- en witte bloedcellen kan afnemen, wat kan leiden tot bloedarmoede. Om dit te controleren moet na elke toediening om de drie weken je bloedbeeld gecontroleerd worden.
- Je nierfunctie kan afnemen. Daarom controleren we dit via een bloedafname vooraf en om de drie weken. Indien je nierfalen ontwikkelt, kan het nodig zijn de behandeling vroegtijdig te stoppen of lagere dosis voor te schrijven.
- De radioactieve stof wordt ook opgenomen in de speeksel- en traanklieren waardoor deze licht kunnen beschadigd worden. Dit kan zorgen voor een droge mond en droge ogen.
- Kort na de toediening kan je misselijk zijn.
- Bestraling kan vermoeidheid veroorzaken.
Breng je arts op de hoogte indien je één van deze bijwerkingen hebt, of indien je koorts of blauwe plekken ontwikkelt in de weken na de behandeling.
Leefregels voor thuis
Leefregels voor thuisJe moet gedurende 2 weken na elke toediening van 177Lu-PSMA extra aandacht besteden aan:
- Drink een ruime hoeveelheid vloeistof (water, fruitsap, …) voor en na de injectie.
- Plas zo vaak mogelijk en plas zittend. Spoel het toilet twee keer door met gesloten deksel. Was je handen zorgvuldig met water en zeep na ieder gebruik van het toilet. Als andere personen hetzelfde toilet gebruiken, moeten ook zij hun handig grondig wassen met water en zeep na elk toiletbezoek.
- Indien je luiers of incontinentiemateriaal of sondemateriaal gebruikt, bewaar deze een extra week apart in gesloten zak alvorens mee te geven met het huishoudelijk afval.
- Gebruik wegwerphandschoenen om lichaamsvloeistoffen of vuile was aan te raken. Ook deze wegwerphandschoenen bewaar je best een extra week apart alvorens mee te geven met het huishoudelijk afval.
- Het ondergoed en beddengoed (en eventueel kledij dat door bloed, braaksel, urine of stoelgang vuil geworden is) dat je gebruikt tijdens de eerste twee weken na elke toediening van 177Lu-PSMA moet apart gewassen worden. Gebruik hiervoor geen waterbesparende functie en programmeer indien mogelijk een extra spoelbeurt.
- Omdat er bij je thuiskomst nog een kleine hoeveelheid straling wordt uitgezonden door je lichaam, levert dit een stralingsblootstelling op voor je gezinsleden. Gelieve erop te letten dat je zoveel als mogelijk minstens één meter afstand bewaart en dit gedurende de eerste twee weken na de toediening van 177Lu-PSMA.
- Omdat kinderen gevoeliger zijn voor straling, moet je bezoek van kinderen (< 6 jaar) en zwangere vrouwen vermijden. Gedurende 21 dagen dienen alle langdurige of nauwe (<1m) contacten met hen vermeden te worden.
- Het is aangewezen dat jij en je partner in aparte bedden slapen (min. 2 meter afstand) of in aparte kamers (de bedden mogen niet tegen dezelfde muur van aanpalende kamers staan) gedurende de eerste twee weken na de toediening van 177Lu-PSMA.
- Je dient gedurende de eerste twee weken na elke injectie met 177Lu-PSMA een condoom te gebruiken tijdens de geslachtsgemeenschap. Je mag bovendien geen kinderen verwekken tijdens de behandeling en tot zes maanden na de laatste toediening van 177Lu-PSMA. Je moet dus tijdens deze periode betrouwbare voorbehoedsmiddelen gebruiken.
Andere praktische aspecten
Andere praktische aspecten- Gelieve Je zorgverleners (artsen, verpleegkundigen, kinesist, tandarts …) in te lichten over je behandeling met 177Lu-PSMA. Je beschikt daartoe over een behandelkaartje dat je na elke behandeling 28 dagen bij je moet houden en dient te tonen bij verzorging of ziekenhuisopname.
- Houd je aan de behandelingskalender. Indien je verhinderd bent, is het zeer belangrijk om de dienst nucleaire geneeskunde te verwittigen (min. 10 dagen voor de geplande datum). Indien je door ziekte verhinderd bent, bel je best zo spoedig mogelijk met onze dienst zodat wij tijdig de aanmaak van het Lu177-PSMA kunnen annuleren en kosten kunnen vermijden.
- Indien je vroegtijdig komt te overlijden (binnen 28 dagen na de toediening van 177Lu-PSMA), wordt de absolute voorkeur gegeven aan begraving omwille van stralingsbeschermingsredenen. Indien je toch wenst gecremeerd te worden, dienen bijzondere maatregelen getroffen te worden om de stralingsbescherming van alle betrokkenen te kunnen garanderen. Je krijgt na de behandeling telkens een behandelkaart mee: deze moet je gedurende 28 dagen in je bezit houden bij je identiteitskaart.
Centra & specialisaties
Centra & specialisaties
Laatste publicatiedatum: 13/08/2024
Verantwoordelijk auteur: Dr. Van Den Bossche Bieke