Genitale verzakking

Wat is het?

Een genitale prolaps van de inwendige organen, zoals de baarmoeder, blaas, endeldarm of dunne darm, betekent dat deze organen via de vagina naar buiten zakken. De vrouwelijke bekken worden onderverdeeld in drie gedeelten of compartimenten:

• het voorste gedeelte (anterieur compartiment) dat bestaat uit de blaas en de plasbuis)
• het middelste gedeelte met de vagina en de baarmoeder
• en tenslotte het achterste gedeelte (posterieur compartiment) welke de endeldarm en een gedeelte van de dunne darm omvat.

Deze drie compartimenten liggen in nauw verband met elkaar en oefenen hierdoor een belangrijke invloed op elkaar uit.

Naargelang een ander bekkenorgaan verzakt wordt de prolaps anders benoemd:

1. De cystocoele: het uitzakken van de blaas via de voorwand van de vagina.
2. Prolaps van de uterus: het uitzakken van de baarmoeder, met de top van de vagina.
3. De elythrocoele: het uitzakken van gedeelten van de dunne darm via de top en de achterwand van de vagina.
4. De rectocoele: het uitzakken van de endeldarm via de achterwand van de vagina.

Prolaps omvat vaak, in min of meerdere mate, een combinatie van organen van de drie verschillende compartimenten.

Twee factoren spelen hierin een rol: (1) wanneer op chronische basis sprake is van verhoging van de druk in de buikholte en/of (2) wanneer de steunfunctie van de bekkenbodem verzwakt, dan kan een genitale prolaps optreden. Verhoging van de druk in de buikholte komt typisch voor bij mensen die veel hoesten, mensen met overgewicht en bij mensen met chronische obstipatie die veel moeten persen om stoelgang te bekomen. Vermindering van steunfunctie van de bekkenbodem is het gevolg van beschadiging van het collageen en de spieren in het kleine bekken. Dit kan ontstaan door zwangerschap en bevalling, door veroudering en menopauze, door spierziekten of aangeboren bindweefselafwijkingen. Ook wanneer de baarmoeder vroeger chirurgisch werd verwijderd verhoogt de kans op verzakking aanzienlijk.

Symptomen

• Klachten verergeren in de loop van de dag
• Zwaar en moe gevoel vaginaal (verzakkings- of bolgevoel)
• Lage rugpijn
• Pijn in de onderbuik
• Urine-incontinentie
• Moeite met uitplassen
• Moeilijk stoelgang maken
• Verminderd gevoel bij geslachtsgemeenschap

Niet alle klachten zijn altijd aanwezig. Ook komt de ernst van de klacht niet altijd overeen met de omvang van de verzakking.

Er bestaan eigenlijk twee manieren om prolaps te behandelen:

1. Een ringpessarium (vaginale ring) is een wat soepele kunststof ring die in de vagina wordt ingebracht en die door zijn vorm en grootte de verzakte organen opnieuw op hun plaats duwt. De ring zelf dient dus ter plaatse te blijven en af en toe te worden gereinigd of vernieuwd. Voorwaarde is wel dat er nog een voldoende stevige bekkenbodemspier aanwezig is waarop de ring zelf kan steunen zodat hij zelf niet bij het stappen, hoesten of persen uitvalt. Een dergelijke ring wordt meestal erg goed verdragen, enkel in de eerste dagen na het plaatsen kan je wat vage hinder ondervinden. Zelden veroorzaakt de ring wat bloedverlies of een toegenomen afscheiding.
2. Een operatie: wanneer je al te belangrijke hinder ervaart door de prolaps is een chirurgische ingreep ('opnaaiing') eigenlijk de enige efficiënte manier om de bekkenorganen opnieuw min of meer op hun oorspronkelijke plaats te krijgen. In onze dienst passen we hiervoor meestal de techniek van de robot-geassisteerde sacrocolpopexie toe. Het principe van de sacrocolpopexie is reeds oud en van deze ingreep is geweten dat het herstel ook op langere termijn goed bewaard blijft. Reeds sedert de jaren negentig wordt deze ingreep via kijkoperatie verricht zodat de pijn nadien, de duur van de opname en de herstelperiode aanzienlijk werden verkort in vergelijking met de klassieke chirurgie. Bij de ingreep worden kunststofnetjes gebruikt om de voorste en/of achterste vaginawand te verstevigen. Deze netjes worden vervolgens onder aan de lendenwervels vastgemaakt waardoor de vaginawand en de vaginatop opnieuw naar omhoog worden getrokken.

Laatste publicatiedatum: 12/12/2023
Verantwoordelijk auteur: Dr. Ameye Filip