Blaasinfectie

Wat is het?

Er groeien vele soorten bacteriën in het darmkanaal, de vagina en op de huid. De blaas en de urine daarentegen zijn normaal steriel: dit wil zeggen, vrij van elke bacterie. Wanneer bacteriën via de plasbuis de blaas betreden en zich daar vasthechten, ontstaat een blaasinfectie. Vaak kan de exacte oorzaak waarom de bacteriën binnendringen en zich nestelen niet achterhaald worden, maar men vermoedt dat volgende factoren een rol spelen:

• Seksuele activiteit: bij seksuele betrekkingen kunnen bacteriën de mechanische bewegingen vanuit de anale of vaginale regio worden overgebracht naar de plasbuis en vervolgens in de blaas terechtkomen.
• Tampons: bacteriën kunnen samen met de tampon ingebracht worden.
• Toilethygiëne: door van achteren naar voren schoon te vegen na de ontlasting, kunnen bacteriën in de blaas terechtkomen.
• Ophouden van urine: bacteriën kunnen zich in de blaas voortplanten wanneer het urineren lang en herhaaldelijk wordt uitgesteld.

Een blaasinfectie of een blaasontsteking is een frequente aandoening bij vrouwen. Dames hebben meer kans om een blaasontsteking te krijgen dan heren. De vrouwelijke plasbuis is immers veel korter dan de mannelijke, hetgeen het makkelijker maakt voor bacteriën om de blaas te bereiken.

Symptomen

Het typische gevoel dat gepaard gaat met een blaasinfectie is het plots opkomen van een frequente, pijnlijke plas met een erg dringende plasdrang (overdag en vaak ook 's nachts). Lage rugpijn of pijn in de onderbuik zijn ook mogelijk. De urine is vaak troebel van uitzicht en slecht ruikend. Deze symptomen kunnen erg mild, maar ook erg hevig zijn.

Bij een 'eenvoudige' blaasontsteking is er geen sprake van koorts, flankpijn of braken. Deze symptomen zijn tekenen die in de richting van een meer ernstige nierontsteking wijzen. Slechts zelden leidt een blaasinfectie tot een nierontsteking of andere problemen.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Een blaasinfectie objectief en met zekerheid vaststellen is wetenschappelijk minder evident dan je zou denken. Algemeen wordt aangenomen dat de diagnose van een blaasinfectie gebaseerd moet zijn op:

• de aanwezigheid van (bovenstaande) typische symptomen
• de aanwezigheid van bacteriën én andere tekenen van infectie in de urine
• het verdwijnen van de symptomen na start van de antibiotische behandeling.

Een eerste belangrijke vereiste voor de diagnose van een blaasinfectie is het bekomen van 'mid-stream' urinestaal: ga plassen met een goed gevulde blaas, laat de eerste portie urine passeren en vang pas de 2^e portie (= de 'mid-stream' urine) op in het urinepotje. Dit urinestaal moet dan opgestuurd worden naar een labo voor een telling van de infectiecellen (etter) en voor een urinekweek. De geanalyseerde urine moet altijd vers zijn. Indien de blaasinfectie zich 's avonds of in het weekend zou voordoen, dan kan het urinestaal best in de ijskast bewaard worden om nadien, op een meer gepast moment, naar het labo gestuurd te worden voor analyse. NB: het afgenomen urinestaal moet helemaal niet ochtendurine zijn.

Behandeling

Normaal is deze aandoening eenvoudig te behandelen met een kuur antibiotica. Het is minstens even belangrijk te weten hoe een blaasinfectie te voorkomen, als te weten hoe ze te behandelen.

Preventieve maatregelen

Verschillende factoren kunnen een positieve rol spelen in het voorkomen van blaasinfecties:

• Drink veel water: ongeveer 1,5 tot 2 liter per dag.
• Ga om de drie à vier uur plassen.
• Drink 1 glas cranberrysap per dag of neem één tablet cranberry-extract in per dag. Het werkzame bestanddeel van de cranberry kan de hechting van bacteriën aan de blaaswand voorkomen.
  
• Eet yoghurt met actieve bifidus.
• Veeg na het plassen altijd van voren naar achteren schoon.
• Vermijd vaginale spoelingen onder de douche (bv. als anticonceptiemethode).
• Vermijd het gebruik van sterk geparfumeerde artikelen voor persoonlijke hygiëne.

Ondanks al deze preventieve maatregelen zal bij vele vrouwen de blaasinfectie terugkomen. De frequentie van herval van blaasinfectie is erg variabel en moeilijk te voorspellen. Regelmatige blaasinfecties hebben meestal niets te maken met levensstijl of persoonlijke hygiëne.

Behandeling

Sommige vormen van blaasinfecties kunnen spontaan overgaan zonder medicatie. Maar meestal zal een korte antibioticakuur de genezing versnellen en de hinderlijke symptomen tot een minimum beperken. Een langdurige kuur antibiotica (meer dan vijf dagen) is niet aangewezen. Bij een langdurige kuur antibiotica is er typisch zelfs sprake van een hogere kostprijs, meer neveneffecten en het ontstaan van resistentie. In sommige specifieke situaties kan langdurige behandeling met laag-gedoseerde antibiotica wel een goede optie zijn om al te frequente blaasinfecties te voorkomen.

Een hogere inname van vocht of inname van cranberry kan ook helpen in een snellere genezing.

Voor dames na de menopauze kunnen vaginale oestrogeenzalf of inname van oestrogeentabletten overwogen worden, aangezien deze het risico op herval van de blaasinfectie kunnen verkleinen.

Wanneer er een duidelijke link is tussen seksuele activiteit en het ontstaan van blaasinfectie, kan een eenmalige inname van antibiotica na seksuele activiteit een blaasinfectie voorkomen. Deze behandelingsoptie dient besproken te worden met je uroloog.

Laatste publicatiedatum: 12/12/2023
Verantwoordelijk auteur: Dr. Ameye Filip