Trabeculectomie

Glaucoom is een oogziekte waarbij de vezels van de oogzenuw geleidelijk aan verloren gaan, meestal door een verhoogde oogdruk. Trabeculectomie is een oogdrukverlagende operatie dat tot doel heeft verdere achteruitgang van het gezichtsveld door glaucoom te vertragen en gezichtsscherpte zo veel mogelijk te behouden. Dat lukt bij ongeveer 75 % van de patiënten.

Een verdere achteruitgang van het gezichtsveld kunnen we zelden volledig stoppen. Dat komt onder meer door leeftijdsgebonden verlies van zenuwvezels (los van achteruitgang door glaucoom). Het zicht zal niet verbeteren en er is geen herstel van beschadigde zenuwcellen.

Aanvullende oogdrukverlagende oogdruppels blijven bij circa 50 % van de patiënten ook nodig (gedurende korte of lange termijn). Bij een deel van de patiënten is later (soms na jaren) een nieuwe operatie noodzakelijk.

De operatie

Een glaucoomoperatie gebeurt onder gehele of plaatselijke verdoving. Bij deze operatie wordt onder het bovenooglid, op de grens van het oogwit (sclera) en het regenboogvlies (iris), onder een luikje een klein nieuw afvoerkanaaltje voor kamerwater gemaakt. Het kamerwater, dat verantwoordelijk is voor de hoge oogboldruk, kan zo het oog verlaten naar de ruimte onder het bindvlies (conjunctiva). Zo zal de druk in het oog dalen. Onder het bindvlies ontstaat als gevolg van dit afvoerkanaaltje een blaasje: de filterblaas. Vanuit die filterblaas sijpelt het water verder weg via de bloedvaten.

De operatie duurt ongeveer een uur.

Controles na de operatie

De dag na de operatie vindt de eerste controle in het ziekenhuis plaats door de behandelende chirurg (of een collega-chirurg): het geopereerde oog wordt bekeken en de druk gemeten. Begin vanaf de eerste dag na de operatie ook met de druppels die je hebt gekregen. Dit kan al in de ochtend (dus voor het controlemoment bij de arts).

Over het algemeen zijn onderstaande controlemomenten voorzien (deze kunnen per patiënt verschillen):

• dag 1
• week 1
• week 2
• daarna op geleide van het klinisch beleid

Vooral de eerste drie controles na de operatie zijn ontzettend belangrijk en plannen we doorgaans vooraf in.

Na de operatie zal je nauwelijks pijn aan je oog hebben. De eerste maanden na de operatie zal je het oog wel heel vaak moeten druppelen, vaker dan voorheen.

Zoals iedere operatie brengt ook een glaucoomoperatie risico's met zich mee. De risico's van een te hoge oogdruk zijn vrijwel altijd groter. De meest voorkomende ongemakken of risico's bij deze operatie zijn:

• Te lage oogdruk: vlak na de operatie is de oogdruk meestal erg laag. Het kan daardoor zijn dat je de eerste weken (tot maanden) minder scherp ziet dan voorheen. Wanneer de oogdruk langdurig te laag blijft, kan dat leiden tot een aandoening van het netvlies (hypotone maculopathie). Het kan in dat geval nodig zijn het oog opnieuw te opereren, bv. om het afvoerkanaaltje opnieuw te hechten.
• Te hoge oogdruk: het afvoerkanaaltje is een wondje in het oog dat niet helemaal mag genezen of dichtgroeien. Wanneer dat toch gebeurt, stijgt de oogdruk immers opnieuw. Het kan dan nodig zijn om poliklinisch (en pijnloos) enkele hechtingen met laser door te snijden. Het zal zelden nodig zijn het oog opnieuw te opereren om dit luikje of afvoerkanaaltje manueel te openen.
• Bloed in het oog: na een trabeculectomie kan er een kleine bloeding in het oog ontstaan die je zicht belemmert. In de meeste gevallen trekt dit bloed spontaan weer weg na een paar dagen of weken. Soms kan het nodig zijn het oog te spoelen. Let op: meld steeds aan je arts of je bloedverdunnende medicatie inneemt. Deze dien je doorgaans te stoppen voor de ingreep (in overleg met je huisarts en/of voorschrijvend arts).

Overige ongemakken en risico's:

• Na deze operatie is het meestal niet meer mogelijk om zachte contactlenzen te dragen. In het geval van harde contactlenzen kan je overleggen met je oogarts.
• Op lange termijn (we spreken hierbij over jaren) kan een filterbasis dunner worden en gaan lekken. Er ontstaat dan een verhoogde kans op infectie aan de binnenkant van het oog. Zo'n infectie kenmerkt zich door roodheid van het oog, pijn en wazig zien. Neem in dat geval meteen contact op met de spoedeisende hulp of met je eigen oogarts.

Meer uitgebreide informatie over onder meer de voorbereiding op de operatie en nazorg na operatie kan je lezen in onderstaande brochure.

Laatste publicatiedatum: 26/12/2023
Verantwoordelijk auteur: Dr. Vanwynsberghe David