Blaaspijnsyndroom

Wat is het?

Interstitiële cystitis (IC) of het blaaspijnsyndroom is een pijnlijke, chronische aandoening van de blaas. De oorzaak van deze aandoening is onduidelijk. Men neemt aan dat een defect ter hoogte van het blaasslijmvlies het mogelijk maakt voor bepaalde stoffen van de urine om chronische irritatie (prikkeling) te veroorzaken. Hierdoor rekt de blaaswand na verloop van tijd minder gemakkelijk uit en neemt de capaciteit van de urineblaas af.

Symptomen

• aandrang om te plassen
• vaak plassen: de gedachten van mensen met IC worden bijvoorbeeld vaak beheerst door de vraag waar ze naar het toilet kunnen
• pijn in de onderbuik, typisch wanneer de blaas gevuld is; de pijn is vaak het ergst net voor of net na het urineren.

Soms ontstaan de klachten ineens zonder duidelijke aanleiding, maar ze kunnen ook beginnen na een operatie.

De symptomen komen in grote mate overeen met de symptomen van een blaasinfectie: het verschil uitmaken tussen blaaspijnsyndroom en een echte blaasinfectie is vaak niet makkelijk.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Het stellen van de diagnose van een blaaspijnsyndroom is niet altijd evident. Na tal van onderzoeken passen de puzzelstukjes geleidelijk in elkaar en wordt het beeld/de diagnose duidelijk.

• Bij vrouwen is een vaginale inspectie nodig om te kijken of de klachten niet veroorzaakt worden door een probleem ter hoogte van de vagina of urinebuis. Zeer vaak blijkt tijdens dit onderzoek een hoge spanning van de bekkenbodemspieren.
• Verder onderzoekt de arts de urine om een infectie door bacteriën of blaaskanker uit te sluiten.
• Om de diagnose te bevestigen moet een visuele inspectie van de blaas gebeuren, een cystoscopie. Soms zijn bij dit onderzoek rode vlekken zichtbaar, typisch voor een (chronische) ontsteking. Vaak echter zijn er geen duidelijke afwijkingen te zien en is de cystoscopie zelfs normaal.
• Als aanvulling op de standaard cystoscopie kan in de operatiekamer onder narcose een hydrodistensietest worden gedaan. Hierbij wordt de blaas helemaal gevuld met water. Deze geleidelijke vulling kan minuscule bloedingen veroorzaken ter hoogte van het blaasslijmvlies. Bij visuele inspectie geven deze kleine bloedingen een beeld van een zogenaamde ‘huilende blaas’.
• Aangezien alle bovenstaande tests vaak normaal of niet geheel duidelijk zijn, besluit de arts soms om een biopsie van het blaasslijmvlies te nemen. Hierbij worden stukjes weefsels weggenomen uit het blaasslijmvlies om microscopisch te onderzoeken. Dit gebeurt tijdens een cystoscopie in de operatiekamer onder narcose. Deze biopsiename laat de arts toe om vast te stellen hoe ernstig de ontsteking is, om eventuele andere blaasziekten uit te sluiten en om de diagnose IC te bevestigen door middel van microscopisch onderzoek.

Behandeling

De behandeling van IC bestaat uit het informeren van de patiënt, het doorvoeren van aanpassingen in het dieet en andere externe uitlokkende factoren en medicatie. Volledige genezing kan niet altijd bekomen worden, maar er zijn wel behandelingen om de klachten te verminderen.

Dieet

Het vermijden van zure en pikante voeding, koolzuurhoudende dranken en cafeïne kan helpen. Vele andere dieetcomponenten kunnen de symptomen uitlokken of verergeren, zoals tomaten, chocolade, alcohol, artificiële zoetstof. Het vinden van de specifieke voedingscomponenten die in jouw persoonlijke situatie een rol spelen, vereist nauwkeurige observatie. Stoppen met roken heeft vaak ook een positief effect op de klachten.

Oefeningen

Sommigen mensen ondervinden beterschap door bepaalde gewoontes in te voeren, zoals het plassen op vaste tijdstippen of het gebruiken van relaxatieoefeningen om de intervallen tussen twee plasbeurten te verlengen.

Relaxerende bekkenbodemspierfysiotherapie via een kinesist kan soms verlichting brengen.

Het leren van algemene relaxatieoefeningen om zo minder stress te creëren, kan ook verlichtend werken.

Medicatie

Pijnmedicatie en ontstekingsremmers en andere: door deze medicatie in te nemen wordt geprobeerd om de blaas te ontspannen en de aandrang te verminderen.

Een pijnspecialist of pijnteam kan behulpzaam zijn bij het bestrijden van de pijn. Naast de moderne behandeling met pijnmedicatie zijn er ook andere manieren van pijnbestrijding (zenuwblokkades, acupunctuur) mogelijk.

Andere behandelingen

• Laserbehandeling via cystoscopie onder narcose: de pijnplekken en zweren in de blaas kunnen behandeld worden met een laser.
• Botoxinjecties in het blaasslijmvlies; dit gebeurt ook onder narcose in de operatiekamer.
• Blaasspoelingen remmen de ontstekingen en/of herstellen de beschermende suikerlaag van het blaasslijmvlies.
• Neurostimulatie: door implantatie van een neurostimulator worden de zenuwen die naar de blaas lopen door middel van elektrische prikkels gestimuleerd, waardoor de plasdrang afneemt.

Wanneer in uitzonderlijke gevallen de blaascapaciteit sterk verminderd is (de blaas is ernstig beschadigd) en er sprake is van veel pijn, kan een operatie nodig zijn. De blaas kan soms worden vergroot of moet volledig worden verwijderd. De uroloog maakt dan een urinestoma of een nieuwe blaas van een stuk van de darm.

De seksuoloog en/of psycholoog worden soms betrokken bij de behandeling, vanwege de sociale en psychische belasting die deze aandoening soms veroorzaakt.

Laatste publicatiedatum: 12/12/2023
Verantwoordelijk auteur: Dr. Ameye Filip